Osmanli - Avusturya Barisi ve Sonuçlari

Osmanli seferleri karşısında bunalan ve kardeşi şarlken'in yardımıyla ayakta kalan Ferdinand'ın, Macaristan Kralı olmak için giriştiği teşebbüsler, boşa gidiyordu. Osmanlı Devleti'nin Zapolyayı tutması emeline ulaşmasına engel oluyordu.Alman imparatoru'nun şarlkenin tavsiyesiyle Ferdinandın Osmanlılarla anlaşmaktan baska çaresi kalmamıştı.

Ferdinand'ın müracaatı, Osmanlıların işine geldi Macaristan seferleri büyük masraflara sebep oldu memleketin doğu hududları ihmal ediliyordu.Şah ismail'in vefatıyla yerine geçen oğlu Tahmasb Doğuda yıkıcı faaliyetlerde bulunmuş iki devlet arasında bazı hâdiseler cereyan etmişti. Osmanlı Devleti Ferdinandın teklifine sıcak bakıyordu

l4 Ocak l533'te Padişah tarafindan Avusturyadan kesin bir barış ve Ferdinand'ın itaat alâmeti olarak Estergon kalesi istendi Kanunî,Estergon kalesine karsilik Macaristan'daki kaleleri verebilecegini belirtmişti. Hammer'in ifadesiyle Mütareke şartları, Bohemya'lilari epey korkuttu.

29 Mayıs'ta Estergon (Gran )'un anahtarları Osmanli elçisi ile istanbul'a hareket etti Istanbul görüsmeleri l533'te antlasma ile sonuçlandı antlasmaya göre Ferdinand, Macaristandan vaz geçecekti. Sadece Macaristan'da fiilen hakim oldugu topraklar kendisine ait sayilacakti. Elindeki bu topraklar için de her yil 30.000 altin verecekti.

protokol gereği Ferdinand, Osmanlı Vezir-i A'zamı ibrahim Paşa ile müsavi eşit sayılacaktı.Pâdişahın huzuruna kabul edilen elçiler, ibrahim Paşa 'nın verdiği tâlimatla konuşarak, Sultan'a "Oğlun Kral Ferdinand, mâlik olduklarını kendi malı kendisinin sahip olduğu memleketleri senin mülkün addeder, çünkü o, senin oglundur" dediler.

Padişah, oğlu Ferdinand'ın dostlarının dostu ve düşmanlarının düşmanı olacağını bildirir. antlasmadan sonra Ferdinand ile Zapolyanın hâkim olduklari yerler, bir sınır hattı ile Osmanli temsilcileri nezâretinde belirlenecektir

antlasma geregince biri Osmanlı himayesindeki Jan Zapolyai'ye, diğeri Ferdinand'a ait iki Macaristan ortaya çıkıyordu.antlasma, Macaristan meselesini bir süre halletmiş ve Osmanlıların doğu problemi ile ilgilenmelerine firsat vermişti.

Osmanli kılıcından gözü yılan Ferdinand, Macar tahtından feragat ederek barış istemek zorunda kalmış, Orta macaristan'da bir kale idaresine razı olarak protokolde Pâdişah'a "Pederim", Vezir-i A'zam'a da "Birâderim" diye hitab etmek zorunda kalir.

Amasya Antlasmasi

Sultan Süleyman Amasya'dayken Tahmasb'ın nâzırı çesitli hediyeler ile Amasya'ya gelir. divana kabul edilip."vezirlerin karşısında iskemlede oturdular. Şah, mektubunda, Padişahın mektubunu Süleyman Nebi"den geliyormuşçasına aldığını, kendisine büyük saygı duyduğunu, ve halk arasında iyi münasebetlerin kurulmasına temas ediyordu. Şah, dostluk teminatı verdigi gibi Şiilerin Ka'be ve mukaddes yerleri ziyaret etmesinen izin istiyordu

Büyük iltifatlara nail olan nazır Ferruh Bey'e, Kanunî tarafindan, Şah Tahmasb'a hitaben bir mektup verilir. Osmanlı - iran arasındaki barışı tasdik eden mektupta, arzu edilen barış " sulh u salâh-i umûr âsâyis-i halk ve intizâm-i ahvâl-i cumhurdur" ifadeleri ile hüsn-i kabul gördügü belirtildiği gibi, şu maddeler belirtilmekteydi:

a) iran'da ashab-i güzin ve hulefa-yi mehdiyyine sövüp, küfr etmekte olan Teberrâiliğin men'i, taşkın Şiiler in, üç halife (Hz. Ebu Bekr, Ömer ve Osman ile Hz. Aişe'ye sövüp saymalarının ve bunu merasim haline getirmelerinin yasaklanması
b) fitne (kışkırtma) ve taarruz olmadıkça hudud sınırlarına tecavüz ve taarruzun men edileceği
c) Hacıların refah ve itminanla haccı edâ etmelerine izin verlimesi

Amasya antlasmasi ile Basra, Bağdad, şehrizor, Van, Bitlis, Erzurum, Kars ve Atabegler yurdu üzerindeki Osmanlı hâkimiyeti Safevîlerce tanınmıştır Gürcistan'da iki taraf arasinda nüfuz bölgeleri tesis edilmistir. Tahmasbın vefatına kadar Osmanli - Safevî münasebetleri dostâne bir şekilde devam etmiştir.

Osmanlilarla Safevîler arasindaki otuz yedi süren harblere son verilir. taraflar, sulhun te'yidine gayret sarfetmeye baslarlar. Tahmasb, Süleymaniye külliyesinin açılış münasebetiyle tebrikler ve hediyeler gönderir. antlasma Osmanli - Safevî antlasmasinin temel unsurlarini teskil edecektir.

Karlofça antlaşması

II. Mustafa (1695-1703), Viyana bozgunuyla gelen toprak kayıplarını önlemek için üç kez Avusturya'ya sefer düzenledi,Osmanlı ordusu Zentada bozguna uğradı. Karlofça Antlaşması imzalandı 26 Ocak 1699 da 25 yıl süreyle imzalanan anlaşma sonunda, Avusturya'ya Macaristan 'ın büyük bir bölümü ve Erdel, Venediklilere Dalmaçya kıyıları ve Mora, Lehistan'a ise Podolya ve Ukrayna bırakılıyordu. Azak Kalesi Ruslara terk ediliyor istanbul'da daimî bir elçi bulundurmaları kabul ediliyordu. Karlofça Antlaşması, Osmanlıların toprak kaybıyla neticelenen şimdiye kadar imzaladıkları en ağır anlaşmadır

1718 pasarofça antlaşması

I.Edirne Vakasi ayaklanması ile Osmanli tahtına III. Ahmet geçirildi (1703-1730). Rusya Doğu Avrupa ve Karadeniz istikametinde ilerliyordu Poltova yenilgisiyle Osmanlılara sığınan Isveç Kralı şarl, Osmanlı rus  savaşının başlamasına vesile oldu. Bu savaşla Osmanlılar, Karlofça'da kaybettiklerini tekrar kazanacaktı Prut'ta sıkıştırılan Ruslar Azak'ı terk etti Karadağ'da isyan çıkartan Venedik'e karşı  Mora kurtarıldı. 1715 teki başarılar üzerine, harekete geçen Avusturya, Osmanlıları yendi

Temeşvar ve Belgrad düştü. 1718 de Pasarofça Antlaşması imzalandı Temeşvar Belgrad Eflâk  Kuzey Sırbistan Avusturya'ya bırakıldı. Dalmaçya kıyılarındaki kalelerin Venedik'e terkiyle Mora muhafaza edildi. Avrupa seferlerinde stratejik bir mevkii olan Belgrat 'ın düşmesinin ağır sonuçları olmuştur Avusturya, Belgrat'tan Balkan içlerine sarkmakta daha başarılı olacaktır.

LÂLE DEVRI enfal.de.com dan alıntıdır
Patrona halil isyanı

Pasarofça Antlaşmasıyla Avrupa karşısında savunmaya geçen osmanlılar Balkanlardaki halkı yanında tutmak için vergileri azalttı Damat ibrahim Paşa, Osmanlılara üstünlük kuran Avrupayı tanımak için Avrupa başkentlerine elçiler göndertti. 1718-1730 da sanatta lâle motifinin işlenmesiyle döneme "Lâle Devri" dendi matbaalar çini ve kumaş fabrikaları kuruldu III. Ahmet ve saray çevresinin eğlenceleri ve lüks harcamalar huzursuzlugu artırdı. Damat ibrahim Paşanın, iran savaşından netice alınamadı Tebriz'in iran'a terk edilmesiyle muhalefet harekete geçti patrona halil isyanı patlak verdi Patrona Halil Ayaklanmasının patlak vermesiyle lale devri sona erdi Damat ibrahim Paşa ve yakınlarıyla Sultan III. Ahmet katledildi III. Ahmet'in yegeni I.Mustafa hükümdarlığa getirildi. (1730-1754).

Kasrı şirin antlaşması 1746
enfal.de.com dan alıntıdır

Damat ibrahim Paşa zamanındaki iran savaşları Lâle Devri'nden sonra da devam etdi Ruslar, Safavilerin elindeki Azerbaycan ve Dağıstanı işgal etdi.Rusyanın kuzey irandaki işgaline karşın Osmanlılar Güney Azerbaycanı topraklarına kattı Tahmasp 1732'de Osmanlılar ile anlaştı Afsar Nadir Bey, Tahmasp'ı devirerek hâkimiyetini ilan etti (1736). Osmanlilar iran topraklarını Nadir Han'a bıraktı Her iki tarafıda yıpratan savaşlar, Kasr-ı Şirin Antlaşmasıyla bugünkü sınırların kabulüyle 1746 da son buldu

I.Mahmut döneminde, başarılı savaşlar ve orduda düzenlemeler yapıldı.Fransız olan Osmanlı beylerbeyi Ahmet Paşa, Humbaraci Ocağını kurdu batılı savaş teknikleri uygulandı III.Osman'in yerine geçen, amcaoğlu III. Mustafa zamanında da orduda islahatlar devam etti Tophane islah edilerek yeni ve güçlü toplar dökülmüş, donanma yenilenmiştir. Ancak, Rusya ile yapılan harplerde yeniliklerin yeterli olmadığı görüldü

Kaynak: Osmanli tarihi

1829 edirne antlaşması
enfal.de.com dan alıntıdır


Girit ve Mora valiliğini II.Mahmut'a kabul ettiren Mehmet Ali Paşa yunan isyanını bastırmakla görevlendirildi. 1822'de Girit'e, 25' te Mora'ya girildi. Rusya, Fransa ve ingiltere aralarında anlaşarak Yunanistana özerklik istedi Türkler bu teklifi reddetti. Osmanlı ve Mısır donanması Navarin'de,yok edildi. 1828'de Rusya, Osmanlı Devleti'ne savaş ilân etti. Rus ordusu Erzurum'u ele geçirdi. Batıda Edirne işgal edildi. Padişah, Prusya, Fransa ve ingiltereyi araya sokarak, Londra Protokolünü kabul etti 1829 da Edirne Antlaşması 1930 da Londra Konferansı imzalandı. Antlaşma ile Prut rusya ile sınır oluyor, Eflâk, Boğdan ile Sırbistanın özerkliği kabul ediliyordu. Girit Osmanlılarda kalmış Yunanistanın bağımsızlığı tasdik edilmiştir

MISIR MESELESİ NİN ÇÖZÜMÜ
BOĞAZLAR SÖZLEŞMESİ
enfal.de.com dan alıntıdır

Rusya'nın Hünkar Iskelesi Antlaşmasıyla mısıra müdahalesini uygun bulmayan ingiltere ve Fransa devreye girdiler. Avusturya ve Prusyanın katılmasıyla 1840 da londra konferansı toplandı

Mehmet Ali Paşanın veraset yoluyla Mısır valisi olması karşılığında, Suriye'den ve elinde tuttuğu Osmanlı donanmasından vazgeçmesi istendi. Konferans kararlarını Ali Paşa tanımadı ingiltere Suriyeyi topa tuttu. Ali Paşa antlaşmayı kabul etti. I.Abdulmecit ali paşanın mısır valiliğini onayladı. İngiltere kendileri aleyhine olan Hünkar iskelesi antlâşmasını iptal etdi 1841 de Londra Antlaşması ile istanbul ve Çanakkalenin barış zamanında savaş gemilerine kapalı tutması kararlaştırıldı

Boğazlar Sözleşmesi imzalandı. Rusya 'nın boğazlardaki inisiyatifi elinden alındı .Islahat Hareketleri, Osmanli Devleti'nin uyguladığı, içte ve dıştaki başarısızlıklarını önlemeye yönelik yeniliklerdir Avrupa ve Rusya'nın iç işlerine müdahalesi, Osmanlı Devleti'ni, yeni tedbirler almaya zorladı. gayrimüslim devletlerin müdahalesine firsat vermemek için idarî ve hukukî düzenlemelere gidildi

Tanzimat dönemindeki barış Rusya'nın müdahalesiyle bozuldu Balkanlarda panislavist politika izleyen Rusya, Kutsal yerler sorunuyla Osmanlı Devletini hedef aldı."Şark Meselesiyle Osmanlı Devleti'nin toprakları paylaşıldı
Küçük Kaynarca antlaşmasıyla Osmanlı Ortodoks haklarını koruma rolü üstlenen Rusya, Kudüs merkezli "kutsal yerler"in koruma ve idaresini gündeme getirdi. Lâtin din adamlarına Kudüs Kilisesinde bazı haklar tanındı

Gülhane Hattı hümayun 3 kasım 1839
enfal.de.com dan alıntıdır

Hariciye Nazırı Mustafa Reşit Pasa'nın düzenlemeleri Abdülmecit han tarafindan tasdik edildi. 3 Kasim 1839'da Abdülmecit "Gülhane Hattı Hümayunu"nu ilan etti. dini ve ırkı ne olursa olsun herkesin eşit olması, yasalarla yargılanması, herkesin varlığı ölçüsünde vergilendirilmesi askerlik süresinin 4-5 yılı geçmemesi gibi hükümler yer alıyordu. Osmanlı Devletinde Avrupa tarzında idarî düzenlemeler yapıldı. Antlaşmada Avrupa devletlerinin Osmanlı toprak bütünlüğüne saygısının kazanılması hedeflenmekteydi. ancak mümkün olmadı.

Paris antlaşması 30 mart 1856
enfal.de.com dan alıntıdır

Çar I.Nikola, ingiltereye Osmanlı Devleti'ni paylaşmayı teklif etti askerlerini Baserebya ve Lehistan'a çıkarttı. Rus elçisinin teklifini reddeden I.Abdülmecit, ingiliz taraftarı Mustafa Reşit Paşayı sadrazamlığa getirdi. Ruslar 26 Haziran 1853'te, Eflâk ve Boğdanı istilâ etti Osmanlı Devleti, Fransa ve ingiltere ile anlaşma imzaladı.osmanlı donanması Çanakkale'de mevzilendi Ruslar askerlerini geri çekti Müttefikler, Rusyanın Karadeniz'deki gücünü ortadan kaldırmak için, Kırıma yöneldi Rusların en büyük üssü Sivastopol,1855 de ele geçirildi çar II.Alexandre, barışı kabul etti. 30 mart 1856 Paris Antlaşması ile taraflar işgal ettikleri bölgelerden çekilecek, Osmanlı toprakları ve Boğazlar Avrupanın "kefilliği" altında korunacaktı. Osmanlıların Avrupa Konseyi'ne dahil edilmesiyle sultan yeni bir islahat fermanı yapacaktı Bu madde ve Karadeniz'in tarafsızlığı savaşın galibi Osmanlıların aleyhine idi. Eflâk ve Boğdanın birleşmesi ve Sırbistana yönelik yeni haklar Paris Antlaşmasıyla tescil edilmiştir.