Mekke’de ziyaret edilecek yerler
İslam’ın 5 farzından biri olan hac ibadetini gerçekleştirmek için milyonlarca hacı adayının her yıl ziyaret ettiği kutsal mekanlar.
İslam’ın en kutsal şehri Mekke, İbrahim peygamber zamanından beri tevhitin merkezi olmuştur. Peygamber efendimiz Hz. Muhammed(s.a.s.) Mekke’de doğmuş ve kendisine peygamberlik Mekke’de gelmiştir. Müslümanlar 630 yılında peygamber efendimizin komutanlığında Mekke’yi fetih etmiştir.“Şüphesiz, insanlar için kurulan ilk ibadet evi, elbette Mekke’de, âlemlere rahmet ve hidayet kaynağı olarak kurulan Kâbe’dir” (ÂLİ İMRÂN – 96).Müslümanların kıblegâhı olan Kâbe Hz. İbrahim ve oğlu Hz. İsmail tarafından yapılmıştır. yaklaşık 13 m. yüksekliğinde, 12 m. boyunda ve 11 m. genişliğinde taştan yapılmıştır.
Tavaf: Hac ibadetinin önemli bölümlerinden biri olan tavaf, Hacer’ül Esved’in hizasından başlayarak Kâbe’yi sola almak suretiyle, yedi defa Kâbe etrafında dönmektir. Her dönüşe “şavt” denir. Tavaf, yedi şavttan oluşur. Hacla ilgili olarak “kudüm tavafı”, “ziyaret tavafı” ve “veda tavafı” olmak üzere 3 tavaf vardır.
Say: Haccın vaciplerindendir “koşmak, çaba göstermek” anlamlarına gelir. Hac ve umre ile ilgili bir terim olarak ise say, Kâbe’nin doğusunda bulunan Safâ ve Merve adlı iki tepe arasında, Safâ’dan başlanıp Merve’de tamamlanan yedi defa gidip gelmeyi ifade eder.Say ibadetinin temeli Hz. Hacer’in oğlu Hz. İsmail’e su bulmak için Safa ile Merve tepeleri arasında gidip gelmesine dayanır. Safa ile Merve tepelerinin arası yaklaşık 370m civarındadır.
Safa tepesi: Şüphesiz Safa ile Merve, Allah’ın (dininin) nişanelerindendir. Onun için her kim hac ve umre niyetiyle Kâbe’yi ziyaret eder ve onları da tavaf ederse, bunda günah yoktur. Her kim de gönlünden koparak bir hayır işlerse, şüphesiz Allah onu bilir, karşılığını verir. (Bakara suresi, 156).
Merve tepesi: Safa’nın tam karşısındaki Merve ise Mekke’nin batısındaki Kuaykıan dağının eteğinde, Harem-i Şerif’in kuzeybatısında ve Kâbe’nin Rüknü ırak) köşesinin karşısında yer alır.
Arafat: Arafat, Mekke’nin yaklaşık 25 km güneydoğusunda Harem sınırları dışındadır bölgedir. Hac ibadetinin rükünlerinden biri olan Vakfe Arafat’ta yapılır.
Vakfe bir yerde durmak veya beklemektir Arafat vakfesi önemli ve titizlik gerektiren bir rükündur. Hz. Peygamber’in “Hac, Arafat’tan ibarettir” hadisi Arafat vakfesinin önemini gösterir
Müzdelife: Müzdelife, Arafat ile Mina arasında, Harem sınırları içindedir. Haccedenlerin arife gününü bayram gününe bağlayan geceyi burada geçirmeleri sünnet, burada vakfe yapmak ise vaciptir. Müzdelife’de vakfe, arefe günü güneşin batmasından kurban bayramının birinci günü güneşin doğmasına kadar ki zaman diliminde yapılır. Bu zaman diliminde bir müddet Müzdelife’de kalan kimse vakfe yapmıştır Arefe günü akşam ile yatsı namazı Müzdelife’de yatsı vaktinde birleştirilerek kılınır (cem-i te’hîr). atılacak taşlar, buradan toplanır.
Mina: Mekke’ye 4,5 km. mesafede, Arafat’a giden yol üzerinde, Müzdelife ile Mekke arasında, Harem sınırları içerisindedir Büyük, orta ve küçük cemreler buradadır. Zilhiccenin 8. terviye günü güneşten sonra Mekke’den Mina’ya gitmek ve o günkü öğle namazından ertesi günkü sabah namazı dâhil, beş vakit namazı Mina’da kılıp geceyi Mina’da geçirmek ve arife günü sabahı güneş doğduktan sonra buradan Arafat’a hareket etmek sünnettir.
Hz. İbrahim, kurban etmek için oğlunu Mina’ya götürür, sonra Hz. İbrahim’e Allah tarafından bir kurbanlık verilir. Zilhicce ayının 10. günü sabahı hacılar Müzdelife vakfesinden sonra, Meş’arü’l-Haram’dan Mina’ya intikal ederler teşrik günlerinde çadırlarda ikamet ederler. Hacılar Mina’ya gelince Akabe cemresine yedi taş atarlar, kurban keserler ve traş olarak ihramdan çıkarlar.
Şeytan taşlama: Hz. İbrahim, kendisine engel olmak isteyen şeytanı burada taşlar, burada kurban keser. Hac ibadeti yapanlar da burada kurban keserler ve şeytan taşlarlar. . Dilimizde “şeytan taşlama” denilen remy-i cimâr, haccedenlerin bayram günleri Mina’da Küçük Cemre, Orta Cemre ve Akabe Cemresi adı verilen yerlere ufacık taşlar atması demektir. Kurban Bayramı’nın birinci günü burada kurban kesilir. Bayramın birinci, ikinci, üçüncü, dördüncü günleri de Cemrelere (Ulâ, Vusta, Akabe) taş atılır.
Şeytan taşlama: Önceki yıllarda çok büyük izdihamların yaşandığı şeytan taşlama alanı gerçekleştirilen büyük proje ile sorunsuz hale getirildi. Çok katlı olarak tasarlanan yeni şeytan taşlama alanı hacıların rahat bir şekilde ibadetlerini gerçekleştirmelerini sağlıyor. Şeytan taşlama alanına girişler tek yönlü ve geniş bir şekilde tasarlanarak önceki yıllarda yaşanan izdihamların önüne geçildi.
Peygamberimizin babası Abdullah’a dedelerinden kalan bu evde peygamber efendimiz dünyaya gelmiştir. Ev 1959 yılından itibaren kütüphane olarak hizmet vermektedir.
Cennetül Mualla: Peygamber efendimizin dedesi Abdülmuttalip, amcası Ebu Talip zevceleri Hz.Hatice validemiz oğulları Kasım, Abdullah ve Abdullah b.Zübeyr’in kabirlerinin bulunduğu Cennetül Mualla mezarlığı.Daha önce ‘Hacun’ ve ‘Malat’ diye anılan mezarlık, Peygamberimizin, “Ne güzel kabristan” sözlerinden sonra Cennetül Mualla ismini almıştır.
Nurdağı: Peygamber efendimize ilk vahyin geldiği mübarek dağdır.
Hira mağarası: Peygamber efendimiz kırk yaşında Ramazanın yirmi yedinci Pazartesi gecesi hirâ mağarasında tefekkür hâlindeyken cebrâil aleyhisselâm kendisine alak sûresi nin ilk beş âyetini getirdi. Peygamberimize ilk vahiy gelmeden önce uzun süreler inzivaya çekilrdii Hira mağarasından Peygamberimiz burada zamanını tefekkür ve ibadetle geçiriyordu.
Sevr mağarası: H.z Peygamberin Medineye hicret ederken Hz. Ebu-Bekir ile beraber 3 gün 3 gece gizlendiği mağara. Sevr mağarası Haremi şerifin güney doğusunda olup ona 3 km uzaklıktadır.
İz sürücüler Peygamberimizin ve Hz. Ebu-Bekir’in izini takip ederek mağaraya geldiler. Onlar gelmeden bir örümcek mağaranın girişini ağıyla kapattı. bir ağaç büyüyerek dallarından birine iki güvercin yuva yapıp yumurtladı.
Hacerül esvet: 18-19 cm., kırmızımsı, esmer, parlak bir taştır. Kâbe inşa edilirken Hz. İsmail tarafından Ebû Kubeys dağından getirilen mübarek taş, tavafa başlanacak yere işaret olmak üzere, bulunduğu köşeye konulmuştur.
MAKAM-I İBRAHİM: Hz. İbrahim’in Kâbe’yi inşa ederken iskele olarak kullandığı ve halkı hacca dâvet ederken üzerine çıktığı taşın bulunduğu yerdir.
Cin mescidi: Efendimiz’ in Cin kavmiyle görüşüp tebliğde bulunduğu ve namaz kıldığı mekândır. Cin Suresi burada nazil olmuştur. Sonraları mekana mescit yapılarak Cin Mescidi ismi verilmiştir.
Medine: Peygamber efendimiz ve beraberinde ki Müslümanlar 622 yılında Mekke’den Medine’ye hicret etmek zorunda kaldılar ve Medine Müslümanların en önemli şehiri oldu. Peygamberimiz peygamberlik hayatının son yıllık bölümünü burada geçirmiştir. Kuran-ı Kerim’in büyük bölümü burada inmiştir.Hz. Peygamber hicretten hemen sonra ashabıyla birlikte Mescid-i Nebevi’yi inşa etmiştir. Mescid-i Nebevi Mescid-i Haram ve Mescid- Aksa’dan sonra yeryüzündeki en faziletli mescittir.İlk İslam devleti burada kurulmuştur. Peygamberimiz burayı “el-Medine” diye adlandırmıştır zamanla peygamberin şehri “Medinetü’n Nebi” ve “Allah Resul’ünün nuru ile aydınlanmış şehir “el-Medietül münevvere” diye anılmıştır. Peygamberimizin kabri şerifi mescidin içindedir. Peygamberimizin defnedildiği Kabr-i Saadet’e, Ravza-ı Mutahhare de denilir. Burada, Hazreti Ebu Bekir ile Hz Ömer’in de kabri vardır
Cennet bahçesi. ”Evimle minberim arası cennet bahçelerinden bir bahçedir” hadisi şerifi doğrultusunda mescidin içinde kalmış olan bölgeye cennet bahçesi denir Hacılar cennet bahçesinde ibadet ve dua ederler
Cennetü’l- Baki: Mescid-i Nebevi’nin yakınında bulunan mezarlığın yerini Hz Peygamber belirlemiştir. Hz Peygamberin oğlu İbrahim, kızları Rukiyye, Zeynep ve Fatma, torunları Hasan buraya defn edilmiştir. Peygamberimizin amcası Abbas, halası Safiyye ve Hz Osman gibi İslam büyüklerinin mezarları buradadır
Kuba Mescidi: Hazreti Muhammed’in (s.a.v) Mekke’den Medine’ye hicretinde devesinin durduğu yere yapılan Kuba Mescidi, yapılan ilk mescittir Müslümanlarla birlikte bizzat Peygamber Efendimizin taş taşıyarak yaptığı Kuba Mescidi, Kur’an-ı Kerim’de ”Takva Mescidi” olarak geçer
Mescid i Cuma: Hazreti Muhammed (s.a.v), ilk defa Cuma Namazı kıldığı ve cemaate kıldırdığı mescittir.
Mescidü’l Kıbleteyn: İslam’ın ilk yıllarında namaz Kudus’teki Mescid-i Aksa’ya doğru kılınıyordu. Peygamberimizin Medine’ye hicretinden 16 ay sonra Peygamberimiz cemaatle namaz kılarken vahiy geldi ve namaz esnasında yönler ters yöne yani Kâbeye çevirdiler. Namazın iki rekâtı Mescid-i Aksa’ya, son iki rekâtı da Kabe’ye doğru kılındı bu mescit ”iki kıbleli mescit” anlamına gelen Mescid-i Kıbleteyn ismiyle anılıyor.
Uhut dağı Müslümanlar ile müşrikler arasında yapılan en önemli savaşlardan birisi Uhuttur efendimizin dişinin kırıldığı, yanağından yaralandığı, amcası Hazreti Hamza’nın .şehit olduğu Uhut Savaşı’nda, İslam’ı tehdit eden ve Müslümanlar için bir ölüm-kalım mücadelesi verilmiş, Müslümanlar canlarını seve seve feda ederek şehit olmuştu.
Okçular tepesi: Hazreti Peygamberin(s.a.v) kesin emri olmasına rağmen 50 okçunun yerlerini terk ettiği tepe.
Uhud Şehitliği: Hz Hamza, Abdullah b. Cahş, Mus’ab b. Umeyr, Hanzala gibi 70 sahabi şehit olmuştur ve buraya defnedilmişlerdir. Uhud şehitliğinin ziyaret edilmesi müstehap görülmüştür.
Kaynak ehlisünnetbüyükleri.com
MEKKE-İ MÜKERREME
Peygamber efendimizin doğduğu şehirdir Müslümanların kıblesi olan Kâbe-i muazzamanın içinde bulunduğu, İslâm âleminin merkezi olan mukaddes beldedir Arabistan yarımadasının batısında, Kızıldeniz’in doğusunda, yer alır. Denizden yüksekliği üç yüz altmış metredir. Kara taşlı sıradağlar arasında uzun ve kavisli bir vadide yer almıştır. Etrafı taşlık olup, zirâate elverişli arazisi yokdur. İslâmiyet’den önce de önemli ticâret merkezlerinden biri olan Mekke-i mükerremenin târihi, İbrahim aleyhisselâma uzanır.
İbrahim aleyhisselâm ve zevcesi hazret-i Sâre’den çocukları olmuyordu. Yaşları ilerlemişti. İbrahim aleyhisselâm nîmetlere şükr edip bir de sâlih evlâd ihsan etmesi için Allahü teâlâya duada bulundu. Hazret-i Sâre de böyle istiyordu. Fakat çocuğu olmuyordu.
Hazret-i Sâre, hizmetçisi hazret-i Hâcer’i âzâd edip, İbrahim aleyhisselâmla evlenmesini istedi “Belki ondan çocuğun olur” dedi. Bunun üzerine İbrahim aleyhisselâm hazret-i Hâcer ile evlendi ve İsmail aleyhisselâm dünyâya geldi, İbrahim aleyhisselâmın alnında bulunan Muhammed aleyhisselâmın nuru, İsmail aleyhisselâma intikâl etti. Hazret-i Sâre nurun kendisine intikâl edeceğini umuyordu. hazret-i Hâcer’e karşı kalbinde gayret oldu. İbrahim aleyhisselâm ise, hazret-i Sâre’yi hoş tutuyor, hatırını sorup gönlünü alıyor incitmemeğe gayret ediyordu.Hazret-i Sâre’nin gayreti artınca; İbrahim aleyhisselâmdan, hazret-i Hâcer ile oğlu İsmail aleyhisselâmı başka bir yere bırakmasını istedi. Allahü teâlâ İbrahim aleyhisselâma, hazret-i Sâre’nin bu isteğini yerine getirmesini bildirdi. İbrahim aleyhisselâm, Allahü teâlânın emriyle
Hâcer Hâtûn ile oğlu İsmail aleyhisselâmı yanına alıp, Şam’dan ayrılarak, susuz ve ıssız bir yer olan Mekke’ye götürdü. Yanlarına içi hurma dolu bir sepet ve su koyarak geri döndü. Hazret-i Hâcer; “Ey İbrahim! Görüp görüşecek bir ferd, yiyip içecek bir şey bulunmayan bir vadide bizi bırakıp nereye gidiyorsun?” demesine rağmen, İbrahim aleyhisselâm yoluna devam etti. hazret-i Hâcer ona; “Bizi burada bırakmayı Allahü teâlâ mı emretti?” diye sordu. İbrahim aleyhisselâm; “Evet, Allahü teâlâ emretti” diye cevap verince. Hâcer; “Öyle ise Allahü teâlâ bizi zâyî etmez ve korur” diyerek oğlunun yanına döndü. İbrahim aleyhisselâm da oradan ayrılıp Hâcer ile İsmail’in gözlerinden kayboldu.
Seniyye mevkiinde Allahü teâlâya ettiği dua, Kur’ân-ı kerîmde meâlen şöyle bildirildi; “Ey Rabbimiz! Ben soyumdan bir kısmını (İsmail ile onun zürriyetini hürmeti vâcib olan mukaddes evin Kabe’nin yanına ekin bitmez bir vadiye yerleştirdim. Ey Rabbimiz! Orada namazı dosdoğru kılsınlar diye, insanlardan bir kısmının gönüllerini o yerlere yönelt Kabe’yi ziyarete gelsinler Onları çevreden gelecek her türlü meyvelerle rızıklandır ki, sana şükr etsinler” (İbrahim sûresi: 37).Hâcer hâtûn ilk günlerde İbrahim aleyhisselâmın kendileri için bıraktığı hurmadan yiyip, sudan içti. Oğlunu emzirdi. Hurma ve su bitince ana-oğul muhtaç duruma düştü Çok susamalarına rağmen ortalıkta bir damla su yoktu.
Hâcer hâtûn, İsmail aleyhisselâmı yere yatırıp, su bulurum ümidiyle Safa tepesine çıktı. Kimseyi göremedi. Vadiye varınca, ayağını çelmesin diye entarisini topladı azimle koştu. Merve tepesine geldi. kimseler yoktu. Hâcer, böyle Safa ile Merve tepelerinde yedi defa gidip geldi. hacda böyle yapmak vâcib oldu. Hazret-i Hâcer son defa Merve tepesine çıktığında bir ses işitti Sus iyice dinle!” dedi. Dikkatle dinleyince, evvelki sesi işitti. Hâcer, sesin geldiği tarafa Ey ses sahibi! Sesini duyurdun. bize yardım edebilecek vaziyette isen, imdadımıza yetiş, yardım et!” der demez zemzem kuyusunun bulunduğu yerde bir melek, Cebrail aleyhisselâm göründü ve; Hâcer; “İbrahim’in çocuğu İsmail’in anası Hâcer’im” dedi. Cebrail aleyhisselâm; “Sizi kime emânet etti?” diye sorunca; “Allahü teâlâya emânet etti” cevâbını verdi.
Cebrail aleyhisselâm; “Sizi her şeye kadir olana emânet etmiş” dedi. kanadıyla toprağı kazıp zemzem suyunu çıkardı. Hâcer bu taşıp zayi olmaması için suyun etrafını çevirip havuz hâline getirdi. testisini doldurdu. Hâcer sudan içti, çocuğa süt olup emzirdi. Cebrail aleyhisselâm Hâcer’e; “Sakın mahv oluruz diye korkmayın, işte şurası Beytullah’ın yeridir. O beyti şu çocukla babası yapacaktır. Muhakkak ki, Allahü teâlâ o beytin ehlini zayi etmez” dedi. Beytullah’ın bulunduğu yer tepe gibi yüksekçe idi. Seller sağını solunu yarıp aşındırmıştı.Hazret-i Hâcer, aç olan kimsenin içerek doyduğu, susuz olanın içerek kandığı, hasta olanın içerek şifâ bulduğu suyun etrafını, topladığı taşlarla çevirdi.
suyun çıkışına sevinen hazret-i Hâcer, oğlu İsmail aleyhisselâm ile bir müddet oturdu. Yemen tarafından Cürhüm kabilesine mensûb bir topluluk gelip. Mekke’nin alt tarafına kondu. Zemzem suyunun bulunduğu yerde kuşların dolaştığını gördüler. “Kuş kısmı, muhakkak bir su başında , dolaşır. Hâlbuki biz vadide su bulunmadığını biliyorduk. diyerek adam gönderdiler. Zemzem suyunu öğrenince, hazret-i Hâcer’den izin alarak Cürhümîler, Mekke civarına yerleştiler. insanlara haber gönderdiler. Onlar da Mekke
e yerleşti ve Mekke-i mükerreme şehri kuruldu.İsmail aleyhisselâm, hazret-i Hâcer’e ve kendisine hürmet gösteren Cürhümîler arasında büyüdü. Arabça öğrendi. Çok güzel konuşdu. onlardan bir kız ile evlendi. annesi hazret-i Hâcer doksan yaşında vefat etti. Hazret-i Hâcer’i, Kabe’nin bitişiğinde Hicr denilen yere defn ettiler.
Şam tarafında yaşayan İbrahim aleyhisselâm Mekke’ye oğlu İsmail’i ve zevcesi Hâcer’i görmeye geldi. hazret-i Hâcer vefat etmişti, Allahü teâlânın emriyle, daha önce inşâ edilmiş fakat yıkılmış Kabe’yi, temellerini bulup, oğlu İsmail aleyhisselâmla yeniden inşâ ettiler.
İbrahim aleyhisselâm, oğlu İsmail’in getirdiği taşlarla Kabe’yi bina etmeye devâm etti. Kabe’nin duvarları yükselince, yukarıya yetişemez oldu. büyükçe bir taş getirdiler. İbrahim aleyhisselâm taşa basarak duvarı yapmaya devam etti. Mübarek ayak izinin de mevcûd olduğu taşa Makâm-ı İbrahim denildi.
Cennet taşlarından olan ve Ebû Kubeys dağında bulunan Hacer-ül-Esved taşı, Cebrail aleyhisselâmın işaretiyle İsmail aleyhisselâm tarafından getirilerek yerine kondu Böylece Kabe’yi yapıp bitiren İbrahim ve İsmail aleyhimesselâm dua etti Yâ Rabbî! Bizden bu hayırlı işi kabul et. Muhakkak ki sen, duamızı işitici, niyetimizi bilicisin”(Bekara sûresi: 127).İbrahim aleyhisselâm Kâbe-i muazzamayı yapınca, Allahü teâlânın emriyle, oğlu İsmail aleyhisselâmla Beytullah’ı yedi defa tavaf ettiler Makâm-ı İbrahim’in arkasında ikişer rek’at namaz kıldılar. Cebrail aleyhisselâm, İbrahim aleyhisselâma hac ile ilgili bütün ibâdet yerlerini, Safa, Merve, Mina, Müzdelife ve Arafat’ı gösterdi. Arafat’a kadar olan her yerde yapılacak ibâdetleri yaptırdı ve tek tek öğretti.
İbrahim aleyhisselâm, haccı yerine getirdikten sonra, oğlu İsmail’e Kabe’ye bakması ve onu koruması için tenbih etti. Şam’a dönmeden bir gün önce Arafat’a çıkarak Mekke-i mükerremeye baktı. Burası bir vadi içinde olup, taşlı ve kumluydu Oğlu İsmail aleyhisselâmı ve evlâdını düşünerek şefkatle mübarek ellerini kaldırdı ve “Yâ Rabbî! İsmail’in evlâdına rahmet eyle” diye dua buyurdu. Şam’a gideceği sırada kendisine vahy geldi “Bütün insanlara haccı îlân et. Gerek yaya olarak, gerek uzak yoldan zayıf develer bineklerle tavaf için Kabe’ye gelsinler” buyruldu. İbrahim aleyhisselâm da Ebü Kubeys tepesinde emri insanlara tebliğ etti. Sonra İbrahim aleyhisselâm, oğlu İsmail aleyhisselâm ve Cürhümîlerle hac ibâdetini yaptı. Şam’a döndü. hac mevsiminde zevcesi hazret-i Sâre ve diğer oğlu hazret-i ishâk ile Mekke’ye gelerek hac yaptıktan sonra tekrar Şam’a döndü.
İsmail aleyhisselâm Cürhümîlere peygamber olarak vazifelendirildi. Babası İbrahim aleyhisselâmın dînini insanlara elli yıl tebliğ etti. pek az kimse ona îmân etti. İsmail aleyhisselâmın on iki oğlu olup, Kabe’nin hizmetinde, emniyet ve muhafazasında bulundul İsmail aleyhisselâm 130 yaşında Mekke’de vefat etti ve Kâbe-i muazzamanın kuzey duvarı önündeki H-’tim denilen yere defn edildi. Zemzem kuyusu ve Kâbe-i muazzama etrafında gelişen Mekke ticâret merkezi hâlini aldı. İsmail as ve Kâbe-i muazzamaya hürmet ve itibâr eden kavimler Mekke’de yıllarca kaldı inanmayanlar, Kâbe-i muazzamaya hürmetsizlik ve onu ziyarete gelenlere zulüm ettiler başka kavimlerin taarruzuna uğrayarak dağılıp gittiler,
îmânsız kavimler, Kabe’nin içinde çok çirkin hareketler yaptılar Gelen sel, şehri alt-üst edip, Kâbe-i muazzamayı yıktı. Ahâli dağıldı ve öldü. İsrnâil aleyhisselâmın nesli zamanla çoğalıp, Arabistana yayıldılar. Hergittikleri yerde galip gelerek, hürmet gördüler. Peygamber efendimizin dünyâyı teşriflerinde, Mekke’de, İsmail aleyhisselâmın torunlarından Adnan’ın soyundan gelen Kureyşoğulları hâkimdi. Onlar da baba ve dedelerinin güzel örf ve âdetlerini muhafaza etmekle beraber bozuldular. çok az sayıdaki mü’minlerden ve Muhammed aleyhisselâmın nurunu taşıyan aileden başkaları azıtıp, putlara taptılar. Kabe’nin içini putlarla doldurdular. Bu ha!, Muhammed aleyhisselâmın gelişine kadar devam etti.
Kureyş kabilesinin Hâşimî kolundan olan sevgili Peygamberimizin dünyâyı teşrifi sırasında, ticâret merkezi olmasından dolayı tacirler şehri de denilen Mekke-i mükerreme, Dâr-ün-Nedve deki istişare meclisinden idare ediliyordu. mecliste kabile reisleri yer alır, kendisine verilen vazifeleri yerine getirirdi. Mekke kervanları, Yemen’den Hint ürünleri, Çin ipekli kumaşları, Afrika’dan altın tozu, fil dişi ve köle; Mısır ve Suriye’den hububat, yağ, silâh, pamuklu ve yünlü kumaşlar getirirlerdi. Mekke’de ayrıca her sene panayır kurulurdu.
efendimiz sallallahü aleyhi ve sellem. Mekke-i mukerremede doğdu. Çocukluğu ve gençliği orada geçti. Kırk yaşına geldiğinde kendisine peygamberlik bildirildi. Mekkelileri putlara tapmaktan vazgeçip, tek ve bir Allahü teâlâya inanmava davet etti. Mekkelilerden bâzıları dâvetine icabet edip inandı. En yakın akrabaları inanmadılar
Sevgili Peygamberimize ve inananlara işkence ve zulümler yaptılar. efendimize kasdettiler. Allahü teâlânın emriyle Medîne-i münevvereye hicret buyuruldu. müslüman olan Mekkeliler de Medine’ye hicret ettiler. Mekke-i mükerremenin fethine kadar Resûlullah efendimizin yanına hicret eden Eshâb-ı kirama Muhacir, yardım eden Medîneli müslümanlara da Ensâr denildi. efendimizin Medine’ye hicret etmesi. Medîne-i münevverenin İslâmiyet’in merkezi durumuna gelmesine ve Mekke’nin gerilemesine sebeb oldu. Mekkeli müşrikleri Bedr, Uhud ve Hendek’te perişan eden Peygamber efendimiz, hicretin sekizinci yılında Mekke-i mükerremeyi feth eddi, halk müslüman oldu. islâm devletinin iki mukaddes şehrinden biri hâline gelen Mekke-i mükerreme eski önemini kazandı.
dört halîfe zamanında, müslümanların İslâmı yaymak ve insanların dünyâda ve âhırette kurtuluşa ermelerini sağlamak için çeşitli memleketlere gitmesi Kureyşin ileri gelenlerinin feth edilen beldelerde kumandan ve vali olarak vazife almaları Irak’ın müslümanlarca feth edilmesi, Mekke’nin gerilemesine sebeb oldu. Çünkü Hint ticâreti, Basra körfezi ve Fırat vadisi yoluyla yapıldı. Hazret-i Ömer ve hazret-i Osman zamanlarında sel baskınlarına karşı setler yaptırıldı. Emevî halîfeleri de bu çalış maları tamamladılar. Gelmesi muhtemel sellere karşı yeni bir yatak kazıp, yüksek setler yaptılar. binalar kurup tarım için tedbir aldılar ve sulama te’sisleri yaptılar. Mekke gelişti. hâli vakti yerinde olan müslümanlar, burada toplanmağa ve yerleşmeğe başladılar.
Hazret-i Ömer tarafından başlatılan ve Emevî halîfesi Birinci Velîd tarafından sürdürülen tâmiratlarla Kâbe-i muazzama genişletildi.
Mekke’de halifelik yapan Zübeyr ra ile vali Haccâc bin Yûsuf zamanında Kâbe-i muazzama yeniden yapıldı. Mekke-i mükerreme bir müddet Yemen’den gelen haricî işgaline uğradı. 750 hilâfet Abbâsîlere geçince, Mekke de onların idaresine girdi. Tâif, Medîne ve Mekke’nin idaresi, Emevîler zamanında olduğu gibi, Abbasîler zamanında da halîfe ailesine yakın olanlara verildi. Abbasî halîfesi Harun Reşîd, dokuz defa hac için Mekke’ye gelerek, Mekke’nin gelişmesi ve îmân için gayret sarfetti. Halîfe Me’mûn zamanında Mekke’nin idaresi Resûlullah efendimizin neslinden gelen hazret-i Ali evlâdına verildi.
Halîfe Me’mûn’un ölümünden sonra, pahalılık ve kıtlık hüküm süren Mekke’de, karışıklıklar başgösterdi. 930Karmatîler Mekke’yi işgal edip, hac yollarını kesti Kâbe-i muazzamadaki Hacer-ül-esved’i alıp, Ahsâ’ya götürdüler. Mekke’de yaşayan Ehl-i sünnet müslümanlardan binlercesini katlettiler. 950 Hacer-ül-esved’i geri getirip yerine koydular. sonra Mekke-i mükerremenin idaresinde kendilerine “Şerîfler” adı verilen ve hazret-i Ali’nin neslinden gelen kimseler hâkim oldular. Şerîfler devrinde Mekke Medine’yi geçti. Mekke şerîfliğinin bağımsızlığını korumak için gayret sarf edildi. Fatımî hükümdarı adına Mekke’de hutbe okunması teklifi reddedildi. 976 Fâtımîler, Mısır ticâret yolunu kesip Mekke’yi kuşattılar. çok güç bir hâlde kalan Mekke halkı, teslim olmak zorunda kaldı. Fatımî Yemen meliki es-Süleyhî, Mekke’yi aldı.
Mekke’deki şerîfler, es-Süleyhî’den, kendilerinden birini hükümdar seçmesini ve şehri bırakarak gitmesini istediler. es-Süleyhî, 1065 yılında Ebû Hâşim Muhammedi büyük şerîf tâyin etti. Mekke’de Hâşimî sülâlesi hüküm sürdü Bir asırdan fazla hâkimiyetleri devam etti. hazret-i Ali evlâdından Yenbû hâkimi Katâde, 1201 de topraklarını Mekke’ye doğru genişletti Mekke’de tarafdâr buldu. Mîrâc kandili sebebiyle bütün halkın şehirden çıktığı sırada Mekke’yi aldı. bütün devletler ile arası açılan Katâde, Eyyûbî meliki el-Melik in oğluna sert muamele etti. Irak hacılarına müdâhalede bulunarak, Abbasî halîfesini halîfeye elçi gönderip, özür dileyince affedilip, Bağdâd’a davet edildi.
Yemen’de bir emirliğin kurulması münâsebeti ile, hz Hasan soyundan gelen bir imâmı destekledi. Eyyûbî sultânı el-Melik-ül-Âdil’in torunu tarafından bölgenin tekrar işgalinden sonra, Mısır, Suriye ve Cenubî Arabistan Eyyûbîleri hutbede, halîfe ve şerîf ile beraber zikr edildiler. Katâde ailesi, 1241’den îtibâren Mısır’da hâkimiyet kuran Eyyübîler ve onların halefi Memlûklülere tâbi olmak suretiyle bâzan yalnız, bâzan müşterek Mekke emirliğini yürüttüler. Osmanlıların Mısır’ı feth etmesine kadar bu aile içinde Ebû Numey, Şerîf Aclan gibi meşhûr Mekke emirleri geldi. Mısır’ın Sultan Selim tarafından feth edilmesinden sonra, Memlûk Devleti son buldu. Mekke emîri Şerîf Berekât Yavuz Sultan Selim Hân’a Osmanlı hâkimiyetini severek kabul ettiğini bildirdi.
Yavuz Sultan Selim Hân da, Mekke emîrinin elçisini kabul etti ve Ebû Numey’e hürmet göstererek, Mekke emîrine emirlik hil’atıyia, me’mûriyetini hâvi bir de berât gönderdi. Bundan başka Mekke ve Medine ahâlisine dağıtılmak üzere iki yüz bin altın ile deniz yoluyla külliyatlı zahire yolladı. Haremeyn, Osmanlı hâkimiyetine girdi. gönderildi. Daha önce Memlûk hükümdarları adına okunan hutbe, aynı zamanda hilâfeti de olan Osmanlı hükümdarı adına okundu. 1525 de Şerîf Berekât yerine oğlu Ebû Numey getirildi, iradeli, ileri görüşlü ve zamanda cesur bir kimse olan Ebû Numey uzun müddet Mekke emirliği yaptı. Cidde’ye asker çıkararak, Portekizlileri perişan etti 1553 te Mekke emirliğinden istifa ederek ayrılan Ebû Numey’in yerine oğlu Şerîf Ahmed getirildi. Şerîf Ahmed’in ölümü üzerine kardeşi Şerîf Hasen, Mekke emîri oldu.
Osmanlıların himayesindeki Mekke Şerîflerinin toprakları kuzeyde Hayber’e, doğuda Necd’e kadar genişledi. Şerîf Hasen’in 1601 de vefatından sonra, İranlıların körüklemesiyle Mekke’de karışıklıklar başgösterdi. Eshâb-ı kiram düşmanı İranlılar, sünnî Osmanlılarla geçinemedi. Dördüncü Murâd İranlıların Mekke’den çıkarılmalarını emredip, hacca gelmelerini yasakladı. sünnî müslümanlarla Eshâb-ı kiram düşmanı İranlılar çatıştı Olaylar, Mekke’ye kadar yaygınlaştı. Mekke emîri, İranlılara Mekke’den çıkmalarını emretti. İranlılar Mekke’den çıkartılınca, mukaddes belde fitneden temizlenmiş oldu. Şerîf Hasen’in sülâlesinden gelen kimseler, Mekke emirliği vazifesini yürüttüler.
Vehhâbîler, 1800 de ortaya çıkıp Mekke’ye saldırdılar.
Mekke emîri Şerîf Galip Efendi, bunlara karşı mücâdele etti. çok kan döküldü. Şerîf Galip Efendi, Vehhâbîleri Mekke’ye sokmadı. Tâife saldıran ve etraftaki Arab kabilelerini hâkimiyet altına alan Vehhâbîler, hac zamanında yeniden Mekke’ye hücûm ettiler şehre girmekten korktular. Mekke halkı Tâifdeki müslümanların öldürülmelerini işitince, Vehhâbîlerden çekindiler. Şerîf Galip Efendi, Vehhâbîlere karşı koymak için asker toplamak üzere Cidde’ye gitti, Tâif faciasından korkan Mekke ahâlisi, Veh-hâbî kumandanına bir hey’et göndererek şehri teslim edeceklerini bildirdiler. Vehhâbîler, 1803 te Muharrem ayında Mekke’ye girip kendi inançlarını yaydılar.
Şerîf Galip Efendi, yanındaki askerlerle Cidde’den Mekke’ye gelerek, Vehhâbîleri şehirden çıkardı emir oldu.
Mekkelilerden intikam almak isteyen Vehhâbîler, Tâifteki köylere saldırıp, çok cana kıydılar. Osman el-Müdayıkî adında bir zâlimi Taife vali yaptılar. vali, Mekkedeki Vehhâbîleri toplayarak büyük bir kalabalıkla 1805 de Mekkeyi kuşattı. Mekke’deki müslümanlar sıkıntı çekip aç kaldılar. yemek için hiç bir şeyleri kalmadı. Şerîf Gâlib Efendi, milleti kurtarmak için, Vehhâbîlerle anlaşdı. Mekke emirliği kendinde kalmak ve müslümanların canına, malına dokunmamak şartı ile şehri Vehhâbîlere teslim etti.İslâm düşmanlarıyla uğraşan Osmanlı sultânı İkinci Mahmûd Hân Mısırvâlisi Mehmed Ali Paşa’ya ferman gönderip, Vehhâbîleri terbiye etmesini ve Hicaz’ı onlardan kurtarmasını emretti.
Mehmed Ali Paşanın ordusu 1813 de Cidde’ye, ve Mekke’ye hareket etti. Şerîf Gâlib Efendi’nin plânlarıyla Mekke’ye girdi. Osmanlının Mekke’ye girdiğini haber alan Vehhâbîler dağlara kaçtılar. Mehmed Ali Paşa, Mekke’ye Şerîf Gâlib Efendi’nin kardeşi Şerîf Yahya Efendi’yi, daha sonra da Muhammed bin Avn’ı emîr tâyin etti. Şerîf Gâlib Efendi’yi Mısır’a gönderdi. Muhammed bin Avn’ın vazifeden uzaklaştırılması üzerine Zâvi Zeyd, Mekke emîri oldu. Muhammed bin Avn tekrar Mekke emîri yapıldı. ölümünden sonra da halk tarafından sevilen oğlu Abdullah getirildi. Şerîf Abdullah Mekke’de asayişi sağladı. Süveyş kanalını açtırdı ve dokuz sene Mekke emirliğinde kaldı. 1877 ’de vefat edince yerine kardeşi Şerîf Hüseyn emîr tâyin edildi. Üç sene kadar emirlik yapan Şerîf Hüseyn Paşa, 1880 Cidde’de bir sû-i kast sonucu öldürüldü. Yerine Şerîf Gâlib Efendi’nin oğlu Abdülmuttalib getirildi.
1882 de Abdülmuttalib’in azli üzerine İstanbul’da Şûrây-ı Devlet üyesi bulunan Avnürrefîk Paşa, Mekke emîrliğine getirildi. 1904 târihine kadar Mekke emîrliği yapan Avnürrefîk Paşa’nın 1905 te vefatı üzerine, daha önce Mekke emîrliği yaparken vefat eden Şerîf Abdullah Paşa’nın oğlu Şerîf Ali Paşa tâyin edildi. Üç sene Mekke emîrliği yapan Şerîf Ali Paşa, 1908 de azl edildi. İkinci Meşrûtiyet’in 1908 de ilânından sonra, Mekke emîrliğine Şerîf Muhammed in küçük oğlu Abd-i Paşa tâyin edildi. Mekke’ye hareket etmek üzereyken İstanbul’da aniden vefat etti. Şerîf Ali Paşa’nın oğlu Şerîf Hüseyn Paşa. son defa Mekke emîrliğine tâyin edildi. Osmanlı Devleti’nin İttihatçılar tarafından Birinci Dünyâ Harbine sokulmasından ve yanlış politikadan sonra, Şerîf Hüseyn Mekke’de istiklâlini ilân etti.
17 Haziran 1918’de Abdülazîz bin Abdurrahmân, İngilizlerin teşviki ile Şerîf Hüseyn ve ona bağlı olanların kâfir oldukları iddiasında bulundu cihâd bildirdi. Mekke ve Taife saldırdı. şehirleri Şerîf Hüseyn Paşa’dan alamadı. 1924 ’de, İngilizler, Mekke emîri Şerîf Hüseyn Paşa’yı yakalayıp Kıbrıs’a götürdü. Paşa, 1931 da kapatıldığı otelde vefat etti. Medine’ye yerleşen oğlu Şerîf Abdullah da babası ölünce İngilizler tarafından Amman’a sürüldü. Şerîf Abdullah, 1946 da Ürdün Devleti’ni kurdu ise de, 1951 de Mescid-i Aksâ’da namaz kılarken, İngilizlerin kiralık katilleri tarafından şehîd edildi. Şerîf Hüseyn Paşa’nın ikinci oğlu Şerîf Faysal da, 1921 de Irak Devleti’ni kurdu ve 1933 ’de vefat etti.
Şerîf Hüseynin Mekke’den uzaklaştırılması ile üzerine, Abdülazîz bin Abdurrahmân, 1924 te. Mekke’yi ele geçirip, 1926 da bütün Hicaz’ı zabt ederek, kendini Hicaz kralı îlân etti.Suudi Arabistan sınırları içindeki Mekke-i mükerreme içinde Kâbe-i muazzama bulunduğundan, diğer şehirlerden faziletli ve mukaddes bir şehirdir. efendimiz sallallahü aleyhi ve sellem, Mekke’den hicret edip döndüğü vakit Kabe’nin karşısına geçerek; Ey Kabe! Allahü teâlânın yarattığı en hayırlı memleketler içerisinde en çok sevdiğim yer sensin. senden çıkarılmasaydım ben de çıkmazdım” ve “Kabe nasıl en şerefli yer olmasın ki, ona, yalnız bakmak bile ibâdetdir”buyurdu.
Peygamber efendimiz; “Mescid-i Aksâ’da kılınan bir rek’at namaz, bin namaza, Mescid-i Nebevî’de kılınan bir rek’at namaz on bin namaza, Kabe’de kılınan bir rek’at namaz ise yüz bin namaza muâdildir” buyurarak medh etti. Kâbe-i muazzamanın bulunduğu Mekke-i mükerreme kuzeyden güneye uzanan Arafat ve Kabis dağları ile Sevr ve Hıra dağlarının arasındadır Mekke-i mükerremede ve civarında bulunan mübarek yerlerden bâzıları şunlardır: Kâbe-i muazzama: Mekke’nin ortasında olup, müslümanların kıblesidir, hacıların etrafını tavaf ettikleri Beytullahtır mukaddes evdir Safa: Kâbe-i muazzamanın doğusunda bir tepe olup, hacda sa’y yapmağa bu tepeden başlanır. Merve: Kabe’nin yakınında bir tepe olup, sa’y esnasında Safa tepesinden sonra Merve tepesine gidilir. Safa ile Merve arası üç yüz otuz metredir.
Beyt-i Mevlid-i Nebevî: Peygamber efendimizin doğduğu evdir. Mekke’nin doğu cihetinde Şiab-ı Ebû Tâlib caddesindedir. Ebû Kubeys Dağı: Kâbe-i muazzamanın ve Safa tepesinin doğu kısmında olup, hazret-i İbrahim bu dağın tepesinden insanları hacca davet etmiştir Cennet-ül-Muallâ: Mekke’deki kabristanın ismidir. Hazret-i Hadîce ve bâzı Sahâbe-i kiram bu kabristanda medfûndur. türbeler ve kabir taşları, Osmanlılardan sonra yıkılarak yerle bir edilmiştir.Hira Dağı: Mekke-i mükerreme ile Minâ arasında bulunan bir dağdır. Peygamber efendimize ilk vahy bu dağdaki Hirâ mağarasında gelmiştir. Sevr Dağı: Mekke-i mükerreme’nin güneyinde bulunan, Peygamber efendimiz ile hazret-i Ebû Bekr’in Mekke’den Medine’ye hicretlerinde gizlendikleri mağaranın bulunduğu dağdır Minâ: Mekke’nin doğusundaki dağların eteğinden Arafat’a giden yol üzerinde bulunur Hac ibâdetinde kurban kesilen ve şeytan taşlamak için gidilen yerdir. İbrahim aleyhisselâm oğlu hazret-i İsmail’i kurban etmek için buraya götürmüştür. Mekke ile arası altı kilometredir Minâ, Mekke’nin kuzeyindedir.
Müzdelife: Arafat ile Minâ arasındadır, Adem aleyhisselâmla hazret-i Havva’nın yeryüzünde ilk kavuştukları yerdir. Hac esnasında burada bir müddet durmak ve vakfe vâcibtir. Meş’ar-i Haram: Müzdelife’nin bitiminde Cebel-i Kuzah yakınındadır Müzdelife vakfesinin burada yapılması efdaldır.
Arafat: Mekke-i mükerremenin doğusundadır 70 metre yüksekliğindeki tepenin ve bu tepenin önünde bulunan ovanın ismidir. Kurban bayramından bir gün önce, Arefe günü burada vakfeye durmak haccın farzlarındandır. Tepe, koyu yeşil taş yığınlarından meydana gelmiştir. Arafat ovasının ortasındaki bu tepeye rahmet dağı mânâsına Cebel-ür-Rahme de denir. Peygamber efendimiz yüz bini aşkın müslümana Veda hutbesini burada okudu.
-Hil: Hacda ihrama girme yerleri olan ve mîkat denilen yerler ile Mekke şehri, yâni Harem arasına hil denir. Harem: Mekke-i mükerremeden geniş olup, hududu İbrahim aleyhisselâm tarafından çizilmiş ve onun tarafından dikilen taşlarla gösterilmiştir. Bu taşlar çok kere yenilenmiştir. Mekke-i mükerremenin fazileti hakkında hadîs-i şerîflerde buyruldu ki: “İslâm beldelerinin hiç birisi kalmaz ki onu Deccal ve orduları çiğnememiş olsun. Yalnız Mekke ile Medine bu istilâdan ma’sûn bulunur” ve “Mescid-i Harâm’da kılınan bir namaz, şâir mescidlerde kılınan yüz bin namazdan efdaldır.”
Kaynak etstur.com
MEDİNE’DE ZİYARET EDİLECEK MEKANLAR
Mescid-i Nebevi (Peygamber Camii) Mescid-i Nebevi ya da diğer adı ile Mescid-i Nebi, Hz. Muhammed'in Hicret'ten sonra ashabı ile birlikte inşa ettiği ve namaz kıldırdığı yapıdır. Efendimizin kabr-i şerifinin de yer aldığı mescit halifelerce genişletilmiş hz Ebubekir ve Hz. Ömer'in kabirleri burada bulunuyor. Efendimiz hadis-i şerifinde; "Mescidimde kılınan bir vakit namaz, Mescid-i Haram hariç başka mescitlerde kılınan bin namazdan hayırlıdır" buyuruyor.
Ravza-i Mutahhara Cennet Bahçesi Mescid-i Nebevi içerisindeki Hücre-i Saadet ile Minber arasında kalan kısımdır 22 m uzunluğunda, 15 m genişliğindedir hadislerde "Cennet Bahçesi" olarak adlandırılır. bu alan Mescid-i Nebevi'nin tüm halılarından ayrı olarak yeşil halılarla belirlenmiştir.
Cennet-ül Baki (Baki Mezarlığı)Hz. Muhammed (SAV) zamanında kurulan Medine İslam Devleti'nin ilk mezarlığı olan Cennet-ül Baki, Mescid-i Nebevi'ye çok yakındır Peygamber Efendimizin sahabelerinin de kabirlerin bulunduğu mezarlıkta türbeler ve taşlar, şehrin Osmanlıdan çıkmasından sonra yıkılmış. Müslümanlarca kutsal kabul edilen mezarlık, hac ve umre ibadetlerinde ziyaret edilen mekanların başında geliyor. Hz. Osman, Hz. Hüseyin, Peygamber Efendimizin amcası, eşleri ve birçok İslam alimi bu mezarlıkta medfundur.
Kuba Mescidi Hz. Muhammed(SAV) Mekke'den Medine'ye hicreti sırasında 14 gün konakladığı Kuba'da inşa edilen bizzat Peygamber Efendimizin de çalıştığı mescittir. İslam'da cemaatle namaz kılmak için inşa edilen ilk mescittir ziyaret etmek ve namaz kılmak sevaptır
Uhud Şehitleri / Medine'nin kuzeyindeki Uhud Dağı, Mescid-i Nebevi'ye 5 km mesafededir 110 m yüksekliğindeki Uhud Dağı, Hicret'in üçüncü yılında müşriklerle gerçekleşen Uhud Savaşı'nın gerçekleştiği yerdir. ashab-ı kiramdan 70 kişi şehit olmuştur Peygamber Efendimizin her yıl şehitleri ziyaret etmesi nedeniyle Uhud Dağı hac ve umre ibadetlerinde en çok ziyaret edilen kutsal mekanlardandır
Kıbleteyn Mescidi İslam'ın ilk zamanlarında kıble Mescid-i Aksaydı Hicret'ten 18 ay sonra Hz. Muhammed'in (SAV) ikindi namazının farzını kıldırdığı sırada kıblenin Mescid-i Haram Kabe olmasına dair ayetin indiği mescittir Namazın ilk iki rekatı Mescid-i Aksa'ya doğru, son iki rekatı Kabe-i Muazzama'ya doğru kılınmıştır. Kıbleteyn Mescidi yani İki Kıbleli Mescit adını alan yapı, hac görevini yerine getiren Müslümanların ziyaret edip namaz kıldıkları kutsal mekandır
Yedi Mescitler ( Mescid-i Seb'a) Mekkeli müşrikler ile yapılan Hendek Savaşı'nın gerçekleştiği yerde bulunan mescitlerdir Efendimizin savaş döneminde kendisinin ve sahabinin çadırlarının kurulduğu, namaz kılınıp duaların edildiği noktalar üzerine; Hz. Selman, Hz. Ebubekir, Hz. Ömer, Hz. Osman, Hz. Ali, Hz. Fatıma, Hz.Sa'd b. Muaz adına yapılmış mescitler burada bulunuyor.
