Ahlaki akıl yürütmenin üç seviyesi

Ahlaki akıl yürütmenin üç seviyesi vardır. En ilkel seviyesi “Görünen kısa vadeli sonuçları düşünerek” karar vermeyi kapsar. O anki çıkarını, hevesini, konforunu, gününü kurtarmayı, korkusunu gidermeyi dikkate alarak karar verir.
Ortalama ahlaki akıl yürütme, sosyal düzen, görev bilinci, geleceği düşünme, niyeti dikkate alma, geleceği için çile çekme gibi “Soyut değerleri dikkate alarak düşünmeyi” göz önüne alarak karar verir.
İleri ahlaki akıl yürütme “Hakça olmayı dikkate almayı düşünerek” karar verir. Bu seviye merhamet göstermeyi, acıyı hafifletmeyi, iç güdülerine yenik düşmemeyi, baştan çıkarıcılara direnç göstermeyi, fedakar olmayı, başkaları için çile çekmeyi, başkalarının duygularının dikkate almayı, adil olmayı başkalarına zarar vermemeyi kapsar.
Prof. Dr. Nevzat Tarhan